Wat moet je doen als iemand over je grenzen heen gaat, en nergens naar luistert? Als je met alles wat je probeert tegen een muur oploopt? Je mee laten nemen in mijn autonomie-programma. Niet één actie, maar vijf stappen zijn ere nodig om je situatie te doorbreken.
Kijk naar je eigen
In het begin van mijn werk als personal coach zou ik bijna op de automatische piloot reageren op klachten van een coachee over anderen. Werd iemand continu in het nauw gebracht door zijn baas, partner, broer, ouders? ‘Ik heb al die mensen niet hier’, zou ik zeggen. ‘Breng ze allemaal hier en ik zal ze aanspreken op wat ze doen. Maar zolang ze er niet zijn, help ik beter jouzelf: in hoe jij met al die mensen omgaat’.
Later ben ik dit standpunt gaan nuanceren. Soms heeft iemands eigen opstelling er inderdaad weinig mee te maken wat er gebeurt. Denk aan de partner van een alcohol-verslaafde. In wezen zal het niet uitmaken of hij boos wordt, het drankgebruik negeert, listen verzint, familie inschakelt. Een verslaafde drinkt door totdat hij zelf inziet dat hij moet stoppen, en vaak is dat pas als er iets onherroepelijk kapot is gegaan.
Solide grens
In zo’n geval, dat het onheil inderdaad van buiten komt, gaat het niet aan om te zeggen: focus je op jezelf, en je zult de problemen oplossen. Wat dan het belangrijkst is, is een heldere grens tussen binnen en buiten te creëren. En dat is 
het wezen van autonomie.
‘Wat ligt in mijn macht om te veranderen, en wat niet?’ Dat is de vraag waarmee de filosoof Epictetus tweeduizend jaar geleden zijn handboek voor de levenskunst begon. Precies daar leggen wij ook het begin van het autonomietraject. Wat in uw macht ligt, gaat u aanpakken, want dat kùnt u aanpakken. En wat niet bij u ligt maar bij de ander, geeft u in eerste instantie eens aan die ander terug. Niet om erin te berusten, maar om een solide uitgangspunt te creëren.
Wie doet wat hij deed, krijgt wat hij kreeg…
Meestal draaien mensen in hopeloze situaties in patronen vast. Ze putten zich uit in vergeefse acties, en zien niet meer hoe ze daaruit moeten komen. In extreme gevallen is iemand co-dependent: hij zit zelf mede vast in een problematiek van de partner, bijvoorbeeld een verslaving. En ergens onderhoudt hij die problematiek door er op die manier bij te blijven. ‘Maar wat moet ik dan doen? Moet ik hem alles kapot laten maken? Moet ik gewoon maar gaan? Moet ik er maar in berusten?’ Nee al die dingen niet. Maar blijven doen wat duidelijk niet werkt, is ook niet zo’n best antwoord. Wat u al honderd keer gezegd hebt, wordt duidelijk niet gehoord. Wat u al honderd keer gevraagd hebt, wordt kennelijk niet gehonoreerd.
Ook u zit vast in patronen, en die patronen zitten vast in u. De ander triggert ze, maar het zijn uw reacties. Om effectieve acties te kunnen ondernemen, moet u los komen van uw standaard-reacties. U moet weer vrij worden, vrij kijken en ervoor kunnen kiezen òf en hoe u handelt. U moet daar beginnen omdat u daarmee de grens tussen binnen en buiten herstelt. U doet waar u macht over hebt, en laat los wat niet van u is, en zo stap één zet op weg naar autonomie.
Bulldozer
Vanuit dit begin begeleid ik u om als een bulldozer door uw situatie te gaan. Eerst in uw kracht komen, en dan regie over de hele situatie winnen: van binnen naar buiten.
Over het vervolg van de vijf stappen van dit autonomie-traject zal ik binnenkort meer schrijven. Bel me gerust voor meer informatie: 06 21550162
